|
Zijn naam staat al decennia gebeiteld in de grote canon van de rock-'n-roll. Maar val hem daar alstublieft niet mee lastig. Elvis Costello blijft als zestiger bij zijn aloude standpunt: "Is het godverdomme geen tijd dat rock dood valt? Jézus. Ik kan niet wachten om dat grafschrift te kunnen schrijven."
"Niet nerveus zijn", drukt de dame van de platenfirma ons monkelend op het hart, net voor we Elvis Costello zullen spreken. "Hij kijkt écht uit naar dit gesprek." Het blijken zowaar niet eens holle verkooppraatjes. Costello zal even later minutenlang de lof zingen over België. "Ik heb de zaligste concerten gespeeld in jullie land. Echt waar. Wat een geweldig dankbaar publiek zijn jullie! Niet iedereen snapt de wilde bokkensprongen die ik soms maak op tour, maar jullie begrijpen me volkomen. En ik zal ook nooit vergeten hoe de Rode Duivels mijn voorprogramma speelden deze zomer. (lacht) Mijn concert in het Rivierenhof werd met een uur of zo uitgesteld zodat jullie het WK konden volgen. Dat was geen belemmering voor me. Als België op zijn bek ging tijdens die match, wist ik dat ik sowieso de perfecte ceremoniemeester zou zijn. (lacht)"
Luttele dagen na het gesprek zal Charles Aznavour het tijdelijke voor het eeuwige verruilen. Costello coverde het wondermooie 'She' van Aznavour voor de film Notting Hill, en maakte er een levensgrote hit van. In tempore non suspecto vertelt hij langs zijn neus weg over die song: "Dat blijft een van de prachtigste songs die ik ooit heb gecoverd. Sommige mensen dachten oprecht dat ik er een ironische versie van had gemaakt, maar dat misverstand is louter gebaseerd op de klankkleur van mijn stem. Zelfs bij de meest doorwrochte emotionele liedjes geloven mensen nog dat ik de liefde door de mangel haal. Dat ik vroeger zo'n cynische klootzak was, helpt waarschijnlijk ook niet bij al dat onbegrip."
Zelf moest Costello onlangs ook afrekenen met een kwaadaardig kankergezwel dat zijn tourschema in de war stuurde en de indruk wekte dat de dood even aan zijn deur stond te kloppen.
Waren we u bijna kwijt?
"Blij dat je meteen met de deur in huis valt, vrolijke rakker! Ik kan niet genoeg benadrukken dat die nieuwsberichten een storm in een glas water waren. Het ging om een klein, maar zeer agressief kankergezwel. Mits je permissie zal ik niet ingaan op de bloederige en gore details, maar het volstaat om te zeggen dat ik even die extra versnelling niet kon vinden. Ik zong gewoon niet goed genoeg om op te treden. Dus besloot ik wijselijk om het advies van mijn arts ter harte te nemen en even te rusten."
Eenmaal u die verklaring de wereld had ingestuurd, liep het helemaal uit de hand.
"Oh boy, it did. Er werd over me geschreven alsof de Man met de Zeis aan mijn voordeur stond. Dat heeft me woedend gemaakt, hoe de tabloids mijn statement zo grof durfden op te blazen. Een geluk dat ik katholiek ben opgevoed. Vergeven en vergeten, weet je wel. (lacht) Maar ik was furieus dat mijn lieve oude moedertje – het mens is in de negentig, for crying out loud – via zo'n walgelijke tabloid te lezen moest krijgen dat ik op sterven lag. Ik heb héél veel telefoontjes gekregen van vrienden, die ik op het hart moest drukken dat die ouwe klootzak nog lang niet onder de zoden ligt. (lacht)
"Weet je wat me nog het meest van al stoort? Ik kén mensen die vechten tegen kanker. De indruk wekken dat ik ook maar een hálf besef heb van hun strijd, is totaal oneerbiedig en melodramatisch. Godsgruwelijk waren die berichten. Ik leef nog een eeuwigheid!"
Aan de plaat is het alvast niet te horen dat uw stem te lijden had onder dat gezwel. U zingt oprecht beter dan ooit.
"Tijdens de opnames heb ik me ook boven mezelf uit proberen te tillen. Het noodlottig telefoontje kwam binnen terwijl ik met de jongens aan het opnemen was. Ik hoef je niet te vertellen dat zo'n nieuws als een mokerslag binnenkomt. Maar ik was tegelijk te druk bezig om me écht zorgen te maken. Elke noot op deze plaat heb ik gezongen na de diagnose. Vreemd genoeg had ik de indruk dat het me sterker maakte. Als dit de laatste plaat zou zijn die ik kon maken, moest het verdomme een grandioos meesterwerkje worden. Jij vindt dat ook? Wonderful. Ik geef het compliment door aan mijn makkers."
Als er al een rode draad doorheen de plaat zou lopen, dan is het wel dat #MeToo zijn weg heeft gevonden naar Look Now. Vergis ik me, of gaan heel wat songs over gefnuikte en misbruikte vrouwen?
"Die hele beweging is niet aan me voorbijgegaan. Maar om eerlijk te zijn: sommige songs lagen al een kwarteeuw op een plank stof te vergaren. Wat wil zeggen dat zelfs een boerenlul als ik toen al wist dat er altijd een scheefgetrokken situatie is geweest tussen mannen en vrouwen. In 'Stripping Paper' heb ik het over een relatie die langzaam verpulvert, geschreven vanuit een vrouwelijk perspectief. In 'Photographs Don't Lie' hoor je een dochter mijmeren over de ontrouw van haar vader. En in 'Don't Look Now' heb ik het over een model dat afrekent met ongewenste avances. Maar ik zie er zelf niet zo veel #MeToo in. Ik weiger altijd om een standpunt in te nemen. Niets ergers dan een zanger die de morele superioriteit probeert uit te dragen. Ik vertel gewoon verhalen, zoals de eerste de beste chroniqueur. Wat iemand anders uit de songs haalt, vind ik belangrijker."
Dat klinkt... een beetje makkelijk?
'Niets ergers dan een zanger die de morele superioriteit probeert uit te dragen. Ik vertel gewoon verhalen'
"Ik weet het. (lacht) Maar in mijn songs probeer ik nooit een standpunt in te nemen. Als het verhaal enigszins diffuus blijft, heb ik mijn doel bereikt. Ik ben niet de kerel die op de barricades zal staan of met spandoeken gaat zwaaien. Je haalt uit de songs wat je er zelf denkt uit te kunnen halen. Het heeft weinig zin om met de Grote Waarheid te komen aandraven. Elk verhaal in de wereld is trouwens een kwestie van he said, she said."
Ik kon me evenwel niet van de indruk ontdoen dat 'Photographs Don't Lie' een tikje autobiografisch is. Uw vader was, behalve een uitzonderlijke zanger, componist en arrangeur ook een legendarische schuinsmarcheerder.
"Hij stond alleszins niet model voor die song. (grinnikt) Ik schrijf geen songs uit wrok. Of toch niet altijd. Maar de schaamte en de schuld die in die ene song sloop, zit waarschijnlijk ook in mij. Er zijn talloze manieren om een relatie naar de verdoemenis te helpen. Zelf moet ik ook niet te hoog van de toren blazen. Ik ben drie keer getrouwd. Dríé keer. Sommige zaken had ik ongetwijfeld veel beter kunnen aanpakken."
Spelen die zaken uit uw verleden u nog parten?
"Nee. Ze vormen je ongetwijfeld, maar je kunt je eigen toekomst wel degelijk uitstippelen. Of jezelf determineren. Ik probeer zo goed mogelijk om een aanwezige en fatsoenlijke vader te zijn met de beperkte middelen die mijn genen hebben gegeven. Mijn twee jongens, Dexter en Frank (twaalfjarige tweelingbroers, GVA) probeer ik met de juiste waarden te laten opgroeien, terwijl ik hen ook genoeg vrijheid geef om hun eigen toekomst uit te schrijven."
Op het gevaar af onbeschoft in uw privéleven te duiken: hoe werkt dat eigenlijk, twee muzikale ouders? U bent al jarenlang getrouwd met Diana Krall.
"Dat is soms hilarisch. (lacht) We irriteren elkaar voortdurend door muziek te spelen in elkaars buurt. Ik aanbid Diana. Wat een uitzonderlijke vrouw. Als artiest is ze me lichtjaren voor. Ze ontdekt details in een compositie die ik in eeuwen niet zou kunnen ontdekken. Maar in de woonkamer kunnen we elkaar de duvel aandoen. We wonen nu in Vancouver en ik drijf haar tot waanzin wanneer ik muziek maak. In de ene hoek van de kamer zit ik te rammen op de piano, terwijl zij volkomen rust nodig heeft. Ik ben geen professionele pianospeler, dus missen al mijn composities de nuance die een song behoeft. Ze heeft gelukkig veel geduld met mij."
Ik denk dat heel wat fans van jullie reikhalzend uitkijken naar een duetplaat.
"Zowat vijftien jaar geleden hebben we dat weleens geprobeerd (voor Kralls album 'The Girl in the Other Room' (2004); GVA) maar het is er nog nooit van gekomen. Anderzijds beïnvloeden we elkaar voortdurend. Of zij mij toch: een hele wereld aan muziek is opengegaan dankzij haar. Als iemand me vraagt welke artiest de grootste invloed had op mij, moet ik haar naam noemen."
U klinkt als een gelukkige zestiger. Niet meer de angry young man voor wie u altijd werd versleten.
"Goh... Ik zal morgen altijd gelukkiger zijn dan vandaag."
Met The Imposters heeft u volgens mij ook de ultieme begeleidingsband gevonden. Ik wéét dat fans me zullen willen vermoorden om die uitspraak. The Attractions blijven volgens uw spionkop het perfecte orkest.
"(lacht) Dat snap ik. Maar toen ik speelde met The Attractions, klonken de songs soms inwisselbaar. Ik besef dat ik ook heel wat fans daarmee de gordijnen injaag. (grinnikt) Maar het is nu eenmaal zo: we spraken zo weinig met elkaar dat we soms automatisch in herhaling vielen. Volgens mij hebben The Ramones indertijd trouwens ook niet zo knap veel met elkaar gesproken tijdens repetities. (lacht) Het voordeel aan The Imposters is dat ik die jongens nu al jaren ken. Eigenlijk zijn we praktisch getrouwd. Dat zorgt ervoor dat we elkaar perfect aanvoelen."
Uw vader zaliger gaf u ooit het advies: 'Never look up to a note. Look down on it.' Bent u ooit geïntimideerd geraakt door een song, waardoor u die ten einde raad moest opbergen?
"Dit klinkt ongetwijfeld hemelhoog verwaand, maar ik zie niet in waarom mijn beperkte stembereik het einde van de song zou moeten betekenen. Als je stem vermoeid is, of je bent schor en hees in de winter, dan zing je minder goed, punt. Maar zelfs daar kom ik mee weg. Sowieso ben ik geen belcantozanger en moet ik het hebben van dat gebroken geluid. (grinnikt) Ik kom daar mee weg, want instinctief zing ik veel beter dan intellectueel. Denken is nooit een optie. Of ik tevreden ben met mijn stem, is een ander paar mouwen. Tja, je roeit met de riemen die je hebt, nietwaar? Ik heb een beperkt bereik en het gezicht van een lijkbidder. En ook nog eens de stem van één. (lacht)
'Ik heb een beperkt bereik en het gezicht van een lijkbidder. En ook nog eens de stem van één'
"Wist je trouwens dat ik nog in het koor heb gezeten? Ik was de volmaakte koorknaap. De pastoor koos mij altijd uit bij begrafenissen om aan het altaar te staan. Als je van nature een sombere gelaatsuitdrukking hebt, komt dat daar wel van pas. (lacht) Los daarvan: ik hou echt niet van zangers die elke noot perfect kunnen halen. Dan kun je evengoed een draaiorgeltje laten spelen."
Ik heb u onlangs horen zeggen dat u nooit naar Led Zeppelin of Pink Floyd heeft geluisterd. Uw goed recht natuurlijk, maar mag ik dat een béétje vreemd vinden?
"Tuurlijk. Maar het is echt zo. Er bestaat een hele lijst met classic albums die iedereen moet hebben gehoord voor hij het loodje legt. Om eerlijk te zijn: de meeste platen kunnen me gestolen worden. Ik werd altijd in het vakje van de rock ondergebracht. Vreselijk vond ik dat. Ik voel me in alle genres thuis, maar ook weer niet. Ik ben en wil altijd een buitenstaander zijn. Dat is mijn motto. Vandaag hoor ik ook weer veel mensen opperen dat rock-'n-roll dood is. Well, let's fucking hope so. (lacht)"
Look Now is nu uit bij Concord Records/Universal.
| 
