|
Het was niet omdat punk in de tweede helft van de jaren 70 de headlines beheerste, dat het singer-songwriterschap in verdrukking kwam. Artiesten als Elvis Costello en Joe Jackson drukten ook hun stempel op de muziek met maatschappijkritische teksten. Zij namen het beste uit het nieuwe kwade genre en voegden er reggae, rock of popmuziek aan toe. Op Armed Forces van Elvis Costello bereikte die fusie de perfectie.
Costello, een computerbediende uit Londen, verscheen in 1977 vanuit het niets met My Aim is True, een ijzersterke debuutplaat. Costello was toen 22, maar beslist geen muzikaal groentje. Hij liep al geruime tijd de deuren van diverse platenfirma’s plat, maar alleen Stiff Records zag iets in de jonge snaak. Op My Aim is True bracht hij klassieke fifties rock-’n-roll, maar dan venijniger en snediger, en het bezorgde de zanger instant succes in Engeland en Amerika.
De bebrilde zanger zat op een creatief hoogtepunt: een jaar later was er al opvolger This Year’s Model en begin 1979 kwam Armed Forces uit. Eerste single, “Oliver’s Army”, was een aanklacht tegen de Britse regering, die er niets beters op vond dan werkloze jongeren in het leger in te lijven, om ze daarna naar Noord-Ierland te sturen. De toon was meteen gezet.
Op Armed Forces is de angry-young-man in Costello nog erg aanwezig, maar gaandeweg evolueert hij naar volwaardig songwriterschap. Jaren later zou de rocker vertellen dat de eerste albums over algemene politiek handelden, maar dat hij voor Armed Forces emotioneler en minder afstandelijk ging schrijven. De meeste songs schreef de nieuwbakken punkheld in hotelkamers of op een tourbus. Elk winkelvenster en elke nachtclub leken wel een songtitel of een flard tekst. Dat maakt van Armed Forces een conceptalbum met bijtende teksten als “Accidents will happen” of “Two Little Hitlers”.
Ook op muzikaal vlak was Armed Forces een stijlbreuk. Werden zijn eerste twee albums zonder franjes opgenomen en geproducet, Armed Forces moest gelaagder worden. Daarvoor zorgden producer Nick Lowe en engineer Roger Bechirian, die Costello’s aangeboren zwaarmoedigheid verlichtten en het album meer verteerbaar maakten voor het grote publiek. Bechirian, die in het verleden al met Dave Edmunds en The Jam had gewerkt, zou ook achter de knoppen mogen plaatsnemen bij heel wat volgende Costello-albums.
Het hielp natuurlijk ook dat Costello ondertussen al heel wat mijlen had afgetourd met zijn band The Attractions. Toen hij hen de akoestische versies van de songs serveerde, waren de muzikanten dan ook perfect op elkaar ingespeeld. Het belang van producer Nick Lowe, overigens één van The Attractions, mag niet onderschat worden. Als muzikant had hij een andere achtergrond dan Costello, maar de rolverdeling voor Armed Forces lag hen beide. Tijdens de opnames concentreerden ze zich op arrangementen en harmonieën. Door de gedegen voorbereiding liep alles gesmeerd in de studio (er waren zelden meer dan drie takes nodig), waardoor het album lichter lijkt.
Armed Forces staat vol korte en gebalde songs, die op het eerste gehoor poppy klinken. Het hele album door kan je ongegeneerd meeneuriën en -wiegen, aan aanstekelijkheid geen gebrek. “Accidents Will Happen” heeft een bijzonder catchy refreintje, net als “Senior Service”. In “Oliver’s Army” is de meest prominente rol weggelegd voor een pianolijntje met een hoog ABBA-gehalte. Met dank aan Steve Nieve, een vaste waarde bij The Attractions.
Pas na enkele luisterbeurten neemt het snedige van de teksten de overhand en begrijp je dat er meer aan de hand is. In een tekst als “’I want your company car/ I want your girlfriend and love/ I want your place at the bar/ Because there’s always another man/ To chop off your head and watch it roll into the basket’” valt het op hoe grimmig de jonge Elvis Costello soms uit de hoek kon komen.
Dankzij het hitpotentieel van Armed Forces ging Amerika zich ook in de bebrilde Brit interesseren, maar een grote doorbraak over de plas volgde niet echt. In de jaren 80 ging Costello dan ook een meer soulvolle en commerciële kant uit, wat wél resultaat opleverde. Zijn grootste hits “I Want You” en “Veronica” dateren uit die periode.
Zelf vindt Costello Armed Forces niet zijn beste album. Hij heeft ongelijk: niet alleen was het een belangrijke stap in zijn ontwikkeling als muzikant en tekstschrijver, het was ook de plaat waarop de songschrijver in hem definitief volwassen werd.
| 
