Het Parool, April 19, 1990

From The Elvis Costello Wiki
Jump to navigationJump to search
... Bibliography ...
727677787980818283
848586878889909192
939495969798990001
020304050607080910
111213141516171819
202122232425 26 27 28


Het Parool

Netherlands publications

Newspapers

Magazines

Online publications


European publications

-

De relatie tussen popen literatuur


translate
   Peter Zonderland

Scanning errors uncorrected...

"Pop is ons met de paplepel ingegoten. Wij denken pop, soms zijn we zelfs pop. Popmuziek is een integraal bestanddeel van ons leven." Als Jaap Boots, redacteur van het Amsterdamse literaire tijdschrift Adem, het over 'wij' heeft, spreekt hij niet alleen over zichzelf, maar ook over 'veel schrijvers en schrijfsters die ongeveer onze leeftijd hebben. Het is duidelijk waar Boots heen wil: wie 'pop denkt', zal ook wel 'pop schrijven.

Boots leidt het rock 'n' roll-nummer van Adem in met wat hij nogal optimistisch een beschouwing noemt over literatuur en popmuziek. Volgens hem hebben de twee wel iets met elkaar te maken, al valt het hem niet mee om aan te geven wat: "Als je goed luistert, kun je het horen. Literatuur maakt, net als muziek, geluid. Ritme." Vooruit maar, denk je dan, het staat er een beetje knullig, maar het is vast goed bedoeld. Die illusie wordt echter meteen om zeep geholpen als Boots in de volgende alinea het rock 'n' roll-nummer bijna triomfantelijk bestempelt als: "Onzin. Maar... functioneel." Wij, lezers, kunnen niet zeggen dat we niet gewaarschuwd zijn.

Opsomming

Een verband tussen pop en literatuur lijkt zo voor de hand te liggen, maar waaruit die relatie dan bestaat blijft meestal onduidelijk. Ook Boots komt niet veel verder dan het opsommen van enkele schrijvers die citaten uit popsongs in hun werk stopten en componisten die beweerden beïnvloed te zijn door literatuur. Maar dat David Byme een tekst van de dadaïst Hugo Bali voor een van zijn nummers gebruikte en dat Elma van Haren een gedicht naar een nummer van The Velvet Underground noemt, wijst nog niet op wederzijdse beïnvloeding.

Een vergelijking tussen de twee beperkt zich bijna altijd tot de vorm van de tekst, waarschijnlijk omdat de mentaliteit van de popcultuur, waarin wij' opgroeiden, zo ongrijpbaar is. De aandacht richt zich dan ook bij voorkeur op de incidentele overeenkomsten tussen gedichten en songteksten.

Het niveau van de teksten in de popmuziek ging onder invloed van met name Bob Dylan in het midden van de jaren zestig enorm vooruit. Dylan greep vooral terug op Allen Ginsberg en andere beat-dichters. Dat deden ook de Mersey-dichters in Engeland, 'performing poets', die furore maakten met poëzie die een nauwe relatie vertoonde met de popcultuur. Veel meer dan uitstekende tekstschrijvers als Tom Waits en Elvis Costello zijn het sindsdien vooral die optredende dichters die als schakel tussen de literatuur en de pop fungeren.

Een Nederlandse performing poet die zijn verknochtheid aan de popmuziek niet onder stoelen of banken steekt, is Bart Chabot, die in '82 met een op single gezet gedicht debuteerde. Chabot, die tegenwoordig verhalen schrijft en zijn drie dichtbundels als jeugdzonden beschouwt, legt in een interview met Boots uit waarom pop voor hem zo belangrijk is. Het is het bekende verhaal van de opgroeiende puber die "rock 'n' roll niet met fun associeerde, maar met verzet."

Echt spannend werd voor hem de muziek pas met de punk en Elvis Costello. "Dat was een openbaring voor me; een man met net zon bril als ik had!" Bovendien schreef Costello teksten met "een grote agressie gepaard aan een enorme taalvaardigheid en een enorme rijkdom aan beelden." Maar wat een popdichter is weet hij ook niet. Hij beschouwt zichzelf als een schrijver die toevallig veel van popmuziek houdt.

Als er geen gedichten in dit nummer hadden gestaan van lan Dudley en vooral Zbigniew Herbert, dan had deze Adem makkelijk versleten kunnen worden voor een middelmatig popblad. Er valt geen origineel denkbeeld, actueel onderwerp of artikel met enige diepgang in te bekennen. Alleen het verhaal Wachten geblazen van Martin Bril over de naar dope smachtende Nick Cave (een tekst uit een in '88 verschenen fotoboek van Maarten Corbijn) en de bijdrage van Chris Keulemans springen er enigszins uit.

Lege plek

Keulemans schreef een aardig portret van Fleetwood Mac, volgens hem dé popgroep aller tijden.

"In het midden van de popmuziek zit Fleetwood Mac. In het midden van Fleetwood Mac zit Lindsey Buckingham. En in het midden van Lindsey Buckingham zit een gat. Dat is tot daar aan toe. Het is geen verwijt aan de popmuziek of aan Lindsey Buckingham. Het zegt meer over ons vermogen om iets van onszelf te leggen in de lege plek van een liedje, en dan de volgende keer hard te roepen dat we er zoveel in herkennen."

Rick de Leeuw, zanger van Tröckener Kecks, hield voor het blad een maandlang een dagboek bij. Rock 'n' roll in Nederland is een sympathiek relaas, maar wijkt nauwelijks af van de vele vergelijkbare verslagen van schnabbelen voor een habbekrats, eindeloos wachten voor een optreden en tomeloze concerten in Brummen en Grootebroek. En alsof de werkelijkheid nog niet treurig genoeg is, heeft Jaap Boots een verhaaltje bedacht waarin de droeve belevenissen van een popzanger in de provincie nog eens dunnetjes, maar wel breed worden uitgemeten. Het is een passende bijdrage aan een fantasieloos en gemakzuchtig samengesteld nummer.

Scanning errors uncorrected...

-
<< >>

Het Parool, April 19, 1990


EC is mentioned in Peter Zonderland's essay about pop music and literature.

Images

clipping
Clipping.


Photo by Lex van Rossen.
Photo by Lex van Rossen


Page scan.
page scan

-



Back to top

External links