|
'Alsof Italo Calvino een aflevering van Cheers heeft geschreven.' Zo typeert , NewYorks saxofonist en componist, zijn Fire at Keaton's Bar en Grill, een songcyclus over een afgebrand café dat alleen nog bestaat in de herinnering van de kastelein en de oude stamgasten - onbetrouwbare vertellers, net als Marco Polo in Calvino's roman Onzichtbare Steden. Muziektheater over nostalgie en verlies, maar met dezelfde bizarre humor die ook zijn groep de Jazz Passengers kenmerkt. Zaterdag voert hij het uit tijdens het World Port Jazz Festival in Rotterdam, met een uitgebreid orkest en Elvis Costello als een van de vocalisten.De 50-jarige Nathanson omschrijft zichzelf als iemand van de laatste generatie 'learn as you earn' jazzmusici: hij heeft het vak niet op de muziekschool geleerd, maar door veel te spelen met oudere muzikanten, in allerlei stijlen. Rond 1980 toerde hij met Hammond-organist Charles Earland langs clubs en kroegen om er in rhythm & blues gedrenkte jazz te spelen, vaak in de zuidelijke staten waar hij een van de weinige blanken in de tent was. Maar één van die bars, in Charleston, South Carolina, was een uitzondering: alles zat er door elkaar, homo en hetero, blank en zwart, arbeider en bohémien. 'Een bar is een van de laatste plekken in de moderne wereld waar in het openbaar nog enige intimiteit mogelijk is', mijmert Nathanson, 'en aan deze bewaar ik de mooiste herinneringen. Maar ik geef er geen letterlijke beschrijving van, elke luisteraar moet terugdenken aan zijn eigen favoriete café.'Een plot heeft dit 'hoorspel met muziek' niet, het draait om de uitingen van de personages. Het voornaamste is Singleton, die de meest algemene informatie verstrekt, als het koor in een Griekse tragedie, en die vertolkt wordt door Costello. Daarnaast zijn er figuren als Cookie, 'queen of bar stool paradise', Jamie en Keith, twee homoseksuele natuurkundigen die elkaar toezingen in een duet vol beelden uit de elementairedeeltjesfysica, de nauwelijks Engels sprekende Portoricaan Busman, en Cups, de vrouwelijke barkeeper waar iedereen verliefd op is. Die rol op de vorig jaar verschenen cd werd uitgevoerd door Debbie Harry, die er helaas in Rotterdam niet bij zal zijn.Wie ook zal ontbreken is Nathansons oude werkgever Earland, die in 1999 is overleden. Op de plaat is hij Mighty Burner, leider van de band; het werden zijn laatste opnamen. Uiteraard is de ooit zo populaire orgeljazz die hij vertegenwoordigde, met zijn funky sfeer van volle asbakken en verschaald bier, een van de belangrijkste elementen van de muziek. Maar in de geest van de downtown scene die Nathanson vertegenwoordigt, wordt er naar nog veel meer stijlen verwezen: het cabaretlied van Kurt Weill, Ethiopische pop en tango, bijvoorbeeld. Nergens is er sprake van een getrouwe reconstructie: de componist heeft alle genres met complexe harmonieën en ritmisch vernuft naar het niveau van de eigentijdse jazz getild.De dubbelzinnige en elkaar soms tegensprekende ontboezemingen van de drinkers zijn afwisselend mooi, tragisch en sexy, en zo omschrijft de maker ook het centrale beeld: het vuur dat hun idyllische wijkplaats vernietigd heeft, en dat hij in klanken probeerde te vangen met de om elkaar heen kringelende lijnen van een saxofoonkwartet. Maar de tragiek van het verlies overheerst, de nostalgie naar een plek, een samenleving, een soort jazz die niet meer bestaat.Toch kan Nathanson ook hierover niet praten zonder grappen te maken: 'Alles is nostalgie tegenwoordig, in onze muziek. Zelfs de avantgarde piept als in de jaren zestig. Maar ach, het gaat erom wat je ermee doet. En fijne bars blijven er altijd. Anywhere I bang my head is home.'
|
