|
Tweede keer, goede keer. Een klein jaar geleden was Elvis Costello al in Antwerpen gearriveerd toen hij besliste om zijn voor die avond geplande concert in De Roma te annuleren. Reden: een hardnekkige infectie aan de luchtwegen. Dat komt de veteraan dit weekend goedmaken, niet met één maar met twee concerten. Dat die al geruime tijd zijn uitverkocht, hoeft niet te verwonderen. Costello geniet een onberispelijke live-reputatie én een loyale aanhang die weet dat hij telkens weer overtuigend en verrassend uit de hoek komt.
An Evening with Elvis Costello luidt de vlag waaronder zijn huidige tournee vaart. Dat de inmiddels 62-jarige Brit momenteel zonder begeleidingsgroep optreedt, roept herinneringen op aan eerdere soloconcerten op Belgische bodem. Legendarisch blijven vooral de shows op de weides van Torhout en Werchter in 1989, waar hij moederziel alleen ruim 50.000 festivalgangers stil kreeg. Costello-passages op Belgische bodem zijn even talrijk als uiteenlopend.
Van Jazz Bilzen en Dranouter Folk tot Blues Peer en Gent Jazz, zowat overal is hij de afgelopen veertig jaar al te gast geweest. Fans van het eerste uur zien hem het liefst rocken met zijn bekendste begeleidingsgroep, The Attractions. Net zo goed laat de maker van Watching the Detectives, I Want You, Everyday I Write the Book en andere klassiekers zich flankeren door The Sugarcanes, The Imposters of uitsluitend zijn pianist Steve Nieve.
“Schrijven over muziek is zoals dansen over architectuur: een dwaze bezigheid”, laat Costello in zijn jonge jaren optekenen. Tegen beter weten in: toch een poging om het genie achter de bril te vatten.
Boze jongeman
Voor de zoon van een zanger-trompettist in een showorkest en een verkoopster op de muziekafdeling van een warenhuis is het niet ondenkbeeldig dat ook hij het in die richting gaat zoeken. Dankzij de jazz- en soulplaten van zijn ouders wordt de in 1954 in Londen geboren Declan Patrick MacManus snel door de muziekmicrobe gebeten. “Hij kon al met een platenspeler overweg, zelfs nog voor hij kon lopen”, getuigt zijn moeder later.
Optreden voor een publiek doet hij voor het eerst in 1969. Echt in het vizier komt hij pas in 1977, wanneer hij zich een zwarte bril en het pseudoniem Elvis Costello heeft aangemeten en met zijn eerste album My Aim Is True samen met gelijkgezinde debutanten als Joe Jackson, Graham Parker en Paul Weller wordt gebombardeerd tot aanvoerder van een nieuwe lichting angry young men in rock. In dat gezegende punkjaar deelt Costello op de openingsdag van Jazz Bilzen de affiche met The Damned en The Clash. Hij roept op om de scherpe omheining tussen podium en publiek te slopen.
Vele stijlen
De prille twintiger, even voordien nog aanvoerder van de pubrockgroep Flip City, zet zichzelf op de kaart als nijdige rocker. Het schrijven van songs vergelijkt Costello met “trachten de bliksem te vangen”. Boze songs zoals zijn debuutsingle Less than Zero rijmt hij dan al wel met loepzuivere popsongs zoals Alison en Watching the Detectives, een nummer dat met reggae flirt en als voorbode geldt voor de vele stijlen die hij de komende decennia zal tackelen. “Ik val nooit direct mensen aan, ik maak hoogstens een sarcastische opmerking”, analyseert hij zichzelf jaren later. “Ik heb wel spijt dat ik te lang dat kwade mannetje ben blijven spelen, ook toen ik al lang geen woede meer voelde.”
Met zijn volgende albums This Year’s Model en Armed Forces, die radiohits als (I Don’t Want to Go To) Chelsea en Oliver’s Army bevatten, vestigt Costello zijn naam. Ten minste, bij een bepaald publiek. Zowaar Jon Bon Jovi, rockzanger en deeltijds acteur, maakt eens een vergelijking die steek houdt: “Ik ben de Elvis Costello van de filmwereld: geliefd door de critici maar genegeerd door de massa”.
Net zoals Raymond van het Groenewoud zichzelf bezingt, is ook Elvis Costello “een man van veel muziekjes”. Gedurende zijn hele carrière toont hij zich een rusteloze en veelzijdige veelvraat die niet voor een gat te vangen is en die zijn dorst naar diverse genres lest door zich aan de meest uiteenlopende muzikale escapades te wagen. Opwindende zwarte soul in de stijl van Stax, Motown en Atlantic. Check Get Happy!! uit 1980, een gloedvolle ode met onder meer zijn versie van de Sam & Dave-hit I Can't Stand Up for Falling Down. Country? Daaraan waagt Costello zich een jaar later met de in Nashville opgenomen coverplaat Almost Blue. De waarschuwende sticker op de hoes (“Veroorzaakt mogelijk radicale reacties bij enggeestige luisteraars”) blijkt overbodig, want de plaat haalt de Britse top tien en levert hem met Good Year for the Roses alweer een hit op.
Met de jaren verruimt El’ zijn horizon almaar meer. Hij maakt platen met de klassieke strijkers van The Brodsky Quartet, The Jazz Passengers, jazzgitarist Bill Frisell en mezzosopraan Ann-Sophie Von Otter, componeert muziek voor films, tv-series, ballet en zelfs een opera over het leven van sprookjesschrijver Hans Christian Andersen. “I go with the flow”, verduidelijkt de creatieve duizendpoot. “Ik doe nu eens dit, dan weer dat. Ik ben een toegewijd artiest, ik geloof in wat ik doe, maar ik ben geen purist.”
Gulzige muziekfan
Boven alles lijkt Elvis Costello een onverzadigbaar muziekliefhebber die zijn naam en zijn haast encyclopedische kennis aanwendt om zijn artistieke dromen te vervullen. Tal van collega’s naar wie hij altijd heeft opgekeken, kan hij verleiden tot samenwerkingen. Vonken geven zijn collaboraties met jeugdhelden als Paul McCartney (het album Spike in 1989, met de hit Veronica), de betreurde Allen Toussaint (The River in Reverse, 2006) en Burt Bacharach (Painted from Memory, 1998). Terugblikkend op laatstgenoemde samenwerking onthoudt Costello vooral Bacharachs obsessie voor details. “Voor het eerst werd ik geconfronteerd met iemand die een even grote perfectionist is als ikzelf”, bekent hij. Wanneer Bacharach in 2005 zijn eigen album At This Time maakt, verleent Costello hem daarop graag een wederdienst.
Tegen dan heeft hij al het pad van veel meer groten gekruist. Herinner hoe Costello in 1987, samen met onder anderen Bruce Springsteen, Roy Orbison flankeert in diens concertfilm Black and White Night. Hoe hij zeven jaar later Tony Bennett begeleidt tijdens de MTV
Unplugged-show die de comeback van die crooner zal inluiden. En hoe hij na een ontmoeting met Charles Aznavour diens She opneemt, een ballade die dankzij de soundtrack van de film Notting Hill tot Costello’s allerpopulairste nummer uitgroeit.
Genereuze songsmid
Doorheen zijn hele carrière toont Elvis Costello zich behalve een onvolprezen vakman ook een genereuze songsmid die niet steeds zo nodig zelf in de spots hoeft te staan. Even graag geeft hij collega’s een duwtje in de rug. Zo poseert hij in de jaren negentig voor de cover van het muziektijdschrift Mojo met een plaat van de dan debuterende singer-songwriter Ron Sexsmith. “Dat heeft mijn carrière werkelijk in een stroomversnelling gebracht”, getuigt die later.
Costello laat zich geregeld overhalen tot duetten en schrijft songs voor de meest uiteenlopende collega’s, onder wie Roy Orbison (The Comedians), Johnny Cash (The Big Light), Robert Wyatt (Shipbuilding), Dave Edmunds (Girls Talk) en The Bangles (Tear Off Your Own Head). Zijn meest intieme huisvlijt gaat tegenwoordig naar Diana Krall, de tien jaar jongere Canadese jazz-zangeres en pianiste met wie Costello eind 2003 op het landgoed van Elton John is getrouwd. Wie een boon voor haar muziek heeft, houdt 24 september vrij. Dan passeert mevrouw Costello in Antwerpen voor een concert in de Koningin Elisabethzaal.
| 
