|
Vleuten/Utrecht — Het is wellicht typerend voor deze tijdspanne dat trendvolgers aanzienlijk meer in het nieuws zijn dan trendsetters. Typerend aangezien de kwetsbaarheid van de eerste groep pas in ekonomisch en sociaal onveilige tijden blijkt, terwijl de setters van nature al als vreemde eenden in de kulturele bijt worden beschouwd. Het martelaarschap van deze voorlopers is duidelijk en van alle tijd: vroeger of later is het of eieren voor hun (vele) geld kiezen of de trendset wordt tot een dwangbuis, aangeschroefd door de maffia van publiek, manager, (platen)maatschappij, theaters en media.
De kultuur is niet alleen geplaatst in een apart huis met een door WVC-subsidie bekostigd neon-uithangbord, kelder en rommelzolder, kultuur wordt ook dikwijls bekeken zoals in bepaalde kringen gastarbeiders beschouwd worden: nuttig in tijd van welvaart, lastige franje en boosdoener in de magere jaren, waarin Jan en Jantina Boezeroen worden gevraagd naar karakter en durf.
In Holland staat een kultuurhuis en natuurlijk is niet in ieders kamer schraalhans keukenmeester. Tussen muren worden gesloopt: op Vredenburg in Utrecht verrijst —onder langdurig protest— een muziektempel, het MC. In dit artikel neem ik een (voorbarig?) standpunt in. Ik ga uit van een verdwenen popkultuur in Azotod (per jaar één Belg en twee reunie-groepen uit de zestiger jaren), De Schalm (kan niet verdwijnen, want is daar nooit geweest), Icarus (Hard-rock video op replay), 't Hamhuus (Rock 'n Roll in volle zee, zeevis-hengel en vetkuif verplicht) en D'Ark ('n open deur naar 'n open toneel) en tot slot, De Schakel (multifunktioneel, dus zonder popconcerten). Dit is geen aantrekkelijk perspektief voor muziekminnend Vleuten-De Meern, maar, lijkt mij, het gevolg van de huidige trend van het kultuur-beleid van de gemeente. Een logische vraag in dit verband: Biedt de omgeving van de drie kernen van deze gemeente een alternatief voor de inwonende muziekgenieter?
Een bezoek aan een popconcert in het MC op Vredenburg levert een stukje van het antwoord voor de „popmusicdigger" op. Het MC, de muziek-supermarkt van midden-Nederland, heeft afgelopen dinsdag een vol huis, Elvis Costello herenigd met de aloude Attractions traden op in de grote zaal. Bij binnenkomst bleek dat de muziektempel zuinig is op de optredende hogepriester van de „New-Wave". De diaken-journalist mag dan via een speciaal voor hem opengepiepte deur toegang hebben tot het heilige-der-heiligen, een meegekomen vriend moet toch echt de ingang van het gewone volk opzoeken.
Via de receptie aan de linkerkant van het centrum kom ik na een lange onderdoorgang aan de rechterkant van de grote zaal terecht. Het richtinggevoel van m'n vriend is prima, hij zit ruim links van het midden in een propvolle zaal, volmaakt onbereikbaar. De zijkanten zijn opgevuld met keurige tribunes, opgetuigd met beklede stoelen in door letters aangeduide vakken. Op de halfronde ruimte voor het podium staan de meeste mensen samengeperst, een geeltje per persoon. Jongeren zie je dan ook niet.
Na een keurig en kort optreden van de nieuwste Hollandse hitgroep „The Dutch" krijgt dit deel van het publiek de meeste herrie van Elvis over zich heengestort vanaf het bijna manshoge toneel. Want behalve zijn drie attractions had Costello ook vier blazers en een tweevrouws-achtergrondkoortje laten opkomen. Dat leidt in het eerste gedeelte van het concert tot een enorme geluidsbrij, waarin alleen Elvis met zijn teksten overeind blijft. De band kent een sterke hiërarchie: Elvis is King. Na een paar songs verdwijnt het vrouwenkoortje van het toneel, al snel gevolgd door het oude blazerskwartet van Dexy's Midnight Runners.
The Attractions blijven en vormen in het middeldeel een wat al te primitieve begeleiding voor ondermeer de uitstekende teksten van het snijdende „Alison" en het grimmige „Shipbuilding", een reaktie van Robert Wyatt op de Falkland-krisis. Alleen bassist Bruce Thomas kan mij overtuigen als muzikant, deze oudgediende zag ik negen jaar geleden al spelen bij ,The Sutherland Brothers and Quiver" in de beroemde Marquee Club in Londen.
De derde helft van het concert laat de „groei" van Elvis Costello zien; van de „angry young" trendsetter tijdens de punkbeweging van 1977 naar de gevestigde, eenvoudig gebleven entertainer van 1983, die via de op toneel teruggekeerde blazers en koortje allerlei oude soul- en motown-rifjes in de begeleiding van zijn songs stopt.
Het „hoogtepunt" wordt gevormd door een gezongen voorstelling van zijn band aan het publiek, keurig in volgorde van belangrijkheid. "Iet geweldige songschrijverstalent Costello zoekt kennelijk nog steeds naar de juiste vormgeving van de muziek bij zijn teksten. Terwijl die in de sobere en krachtige opbouw van zijn eerste twee eipees uit 1977/1978 zo volmaakt gevonden leek.
In het laatste gedeelte van het concert liet de band wel een meer helder en goed samenhangend geluid horen. Ook het samenspel tussen Costello en publiek in de „kuil" voor het toneel was veel beter. Fen kontakt overigens dat onmiddellijk verloren gaat, zodra je je terugtrekt op de tribune. De acoustiek laat te wensen over en voor het. vare genot zit je te ver van het toneel. Een ander nadeel van de grootschaligheid van MC' blijkt direkt na afloop. Onder een enorm geknal van alle geleegde weggegooide plastic bekers haast het publiek zich weg uit het felle ontstoken zaallicht. Wat een chaos.
Uiteraard geeft een popconcert geen beeld van de multi-funktionele kwaliteiten van het MC. Zij kunnen middelgrote gevestigde pop-acts omvangen, maar de ware entourage ontbreekt voor dit soort kultuur. Dan bieden centra in Vleuten-De Meern. ik denk dan toch in de eerste plaats aan een jongerencentrum met regionale betekenis. zoals Azotod—, meer mogelijkheden om van popmuziek te genieten. En niet alleen 'oor „trendgebonden" int igers en dertigers. zoals ik. Vooral na de verbouwing zal een centrum als Azotod, mits gesubsidieerd, aandacht kunnen blijven vragen zoor een gevestigde muziekvorm, waarin de essentiële vernieuw mg ittist plaatsvindt in concerten van kleinere omvang.
In het MC slaat de vergrijzing toe, in de provincie vordt de vruchtbaarheid van de pop-muziek om zeep geholpen door de centra financieel droog te zetten. Dat treft vooral de kwetsbare groep jongeren. Of dat voor de hele stad en provincie Utrecht opgaat hoop ik later te berichten.
| 
